De operationele fase verwijst naar een periode in de ontwikkeling van kinderen waarin zij in staat zijn om bepaalde mentale acties of “operaties” uit te voeren, zoals het begrijpen van logische en causale relaties tussen objecten en gebeurtenissen, het toepassen van classificatie en seriatie, en het oplossen van problemen op een meer geavanceerde manier.
Volgens de theorie van Jean Piaget over de cognitieve ontwikkeling van kinderen zijn er twee fasen in de operationele fase:
Het concreet-operationele stadium: Deze fase vindt plaats tussen de leeftijd van 7 en 12 jaar en is gericht op concreet denken. Kinderen in deze fase zijn in staat om logisch te redeneren en abstracte concepten te begrijpen, maar alleen als ze direct gerelateerd zijn aan concrete, fysieke objecten en gebeurtenissen in hun omgeving.
Het formeel-operationele stadium: Deze fase vindt plaats vanaf de leeftijd van 12 jaar en is gericht op abstract denken. Kinderen in deze fase zijn in staat om abstracte concepten te begrijpen en te redeneren over hypothesen, mogelijkheden en toekomstige gebeurtenissen.
De operationele fase is belangrijk omdat het kinderen in staat stelt om cognitief meer geavanceerde mentale acties uit te voeren en zich aan te passen aan nieuwe uitdagingen in hun omgeving. Het helpt hen om complexe problemen op te lossen en zichzelf uit te dagen om te leren en te groeien. Door kinderen te helpen bij het ontwikkelen van operationele vaardigheden, kunnen ouders en opvoeders hen helpen om zich te ontwikkelen tot kritische, zelfverzekerde en zelfredzame individuen.