Tumormarkers zijn stoffen die in het bloed, urine of weefsel van sommige patiënten met kanker kunnen worden aangetroffen. Tumormarkers zijn geen definitieve diagnose van kanker, maar kunnen artsen wel helpen bij het stellen van een diagnose, het bepalen van het stadium van kanker, het beoordelen van de respons op behandeling en het detecteren van terugkerende kanker. Hieronder staan enkele veelvoorkomende tumormarkers en de soorten kanker waarmee ze meestal geassocieerd worden:
PSA (prostaatspecifiek antigeen): PSA is een eiwit dat wordt geproduceerd door de prostaat en kan worden gedetecteerd in het bloed van mannen. Verhoogde PSA-niveaus kunnen wijzen op prostaatkanker.
CA 125: CA 125 is een eiwit dat geproduceerd wordt door sommige eierstokkankercellen. Verhoogde CA 125-niveaus kunnen wijzen op eierstokkanker.
CEA (kankerembryonaal antigeen): CEA is een eiwit dat van nature in het lichaam wordt geproduceerd, maar dat in sommige gevallen in hogere hoeveelheden kan worden geproduceerd door bepaalde kankercellen, met name darmkanker.
AFP (alfa-foetoproteïne): AFP is een eiwit dat tijdens de ontwikkeling van de foetus wordt geproduceerd en later door sommige leverkankercellen. Verhoogde AFP-niveaus kunnen wijzen op leverkanker.
CA 19-9: CA 19-9 is een eiwit dat kan worden geproduceerd door sommige pancreaskankercellen en andere tumoren in de spijsverteringsorganen. Verhoogde CA 19-9-niveaus kunnen wijzen op pancreas- of darmkanker.
HE4 (humane epididymis eiwit 4): HE4 is een eiwit dat kan worden geproduceerd door sommige eierstokkankercellen en kan helpen bij het detecteren van eierstokkanker in een vroeg stadium.
HCG (humaan choriongonadotrofine): HCG is een hormoon dat wordt geproduceerd tijdens de zwangerschap, maar dat ook kan worden geproduceerd door sommige kiemceltumoren, zoals teelbalkanker en eierstokkanker.
Het is belangrijk om te onthouden dat tumormarkers niet specifiek zijn voor kanker en dat verhoogde niveaus van een tumormarker niet noodzakelijkerwijs betekenen dat er kanker aanwezig is. Andere omstandigheden, zoals ontstekingen en infecties, kunnen ook leiden tot verhoogde tumormarkerniveaus. Daarom zijn tumormarkers meestal slechts een aanvulling op andere diagnostische tests en medische beoordelingen bij het stellen van een diagnose en bij het beoordelen van het verloop van de behandeling.